Có những dạng M&A nào? [Cập nhật]

Những năm gần đây, mua bán sáp nhập (M&A) đang trở thành một làn sóng đầu tư mới và ngày càng phổ biến với các loại hình M&A đa dạng. Các giao dịch M&A không ngừng gia tăng, quy mô và giá trị của các thương vụ ngày càng lớn hơn. Nhiều tập đoàn đã thâu tóm và mở rộng thị phần thông qua M&A. Bài viết sua đây, ACC xin giải đáp thắc mắc về Có những dạng M&A nào? Mời quý bạn đọc cùng theo dõi.

1. M&A là gì?

M&A là viết tắt của từ Mergers – Sáp nhập và Acquisitions – Mua lại. M&A là hành động giành quyền kiểm soát một doanh nghiệp thông qua việc mua bán và sáp nhập các sản phẩm, dịch vụ hoặc mua bán/sáp nhập 2 doanh nghiệp đang hoạt động trên thị trường kinh tế.

M&A mặc dù được dùng chung nhưng 2 hành động: Sáp nhập và mua lại lại có sự khác biệt. Cụ thể như sau:

• M – Mergers (Sáp nhập): Những công ty hoạt động riêng lẻ, độc lập sáp nhập trở thành 1 doanh nghiệp duy nhất. Các đơn vị này có thể là đối thủ cạnh tranh, hoặc có chung nhà cung cấp – khách hàng.
• A – Acquisitions (Mua lại): Một doanh nghiệp mua lại 1 phần hoặc toàn bộ cổ phiếu của doanh nghiệp khác, sau đó có thể dành toàn bộ quyền kiểm soát công ty đã mua lại. Hoạt động mua lại thường là công ty có quy mô lớn, tầm cỡ mua lại các doanh nghiệp nhỏ và giành quyền kiểm soát.

Kết quả của 2 hành động M&A là như nhau, nhưng mối quan hệ giữa 2 đối tượng là khác nhau, quyết định việc “Sáp nhập” hay “Mua lại”.

2. Các hình thức M&A phổ biến hiện nay

Để hiểu cụ thể chiến lược M&A là gì, bạn cần hiểu rõ các hình thức M&A phổ biến hiện nay. Dưới đây, là 3 hình thức Mergers & Acquisitions phổ biến nhất:

2.1. M&A theo chiều dọc

Hoạt động sáp nhập với mục đích kết nối 2 công ty có cùng chuỗi giá trị sản xuất, nhưng khác biệt về giai đoạn sản xuất đang thực hiện. Đặc điểm của hoạt động M&A theo chiều dọc sẽ đảm bảo kiểm soát và nâng cao chất lượng hàng hóa, đầu ra sản phẩm. Từ đó, M&A theo chiều dọc sẽ khống chế đầu ra của đối thủ cạnh tranh, cắt giảm chi phí sản xuất cho doanh nghiệp.

Ví dụ như: Một doanh nghiệp kinh doanh may mặc, sáp nhập với công ty dệt. Hoạt động sáp nhập này nâng cao chuỗi cung ứng, hạn chế nguồn cung cho đối thủ cạnh tranh.

2.2. M&A theo chiều ngang

Hoạt động sáp nhập các công ty cạnh tranh trực tiếp với nhau. Các doanh nghiệp này thường có chung sản phẩm, hình thức mua bán, phân khúc khách hàng. Hiệu quả từ hoạt động M&A theo chiều ngang sẽ gia tăng thị phần, doanh thu lợi nhuận, loại bỏ đối thủ cạnh tranh.

Ví dụ: Công ty may mặc thời trang xuất khẩu A, sáp nhập với công ty B cũng may mặc thời trang xuất khẩu. Hoạt động M&A sẽ loại bỏ đối thủ cạnh tranh cho công ty A, nâng cao thị phần khách hàng.

2.3. M&A kết hợp

Hình thức mua bán, sáp nhập để hình thành các doanh nghiệp, tập đoàn lớn. Việc sáp nhập này diễn ra giữa những công ty cùng phục vụ 1 nhóm khách hàng, trong lĩnh vực cụ thể nhưng không cung cấp sản phẩm giống nhau. Các sản phẩm này có thể hỗ trợ lẫn nhau, đi cùng nhau để chăm sóc khách hàng, nâng cao chất lượng dịch vụ và uy tín doanh nghiệp.

Hình thức M&A này sẽ mang lại nhiều lợi ích như: Đa dạng hóa mặt hàng, sản phẩm, gia tăng lợi nhuận, giảm rủi ro cho doanh nghiệp, tiếp cận được nguồn tài nguyên khách hàng có sẵn…

Ví dụ của hình thức M&A kết hợp: Công ty sản xuất quần áo thời trang với công ty sản xuất giày dép. Đây là nhóm ngành có chung phân khúc khách hàng, việc sáp nhập sẽ gia tăng loại hàng hóa phục vụ cho người tiêu dùng có nhu cầu, từ đó gia tăng và tối ưu lợi nhuận.

3. Tiến trình để thực hiện một M&A

Việc mua bán và sáp nhập thông thường sẽ mất khoảng thời gian 6 – 12 tháng hoàn thành, thậm chí lâu hơn và phải trải qua rất nhiều bước khác nhau.

Theo các chuyên gia thì chúng ta sẽ phải trải qua 10 bước để thực hiện M&A.

• Lên kế hoạch chiến lược mua lại: Khi tiến hành M&A thì bạn cần phải có những mong muốn rõ ràng từ việc mua bán, sáp nhập giữa các doanh nghiệp với nhau
• Đặt tiêu chí: Bạn cần phải có một mục tiêu trước khi tiến hành thực hiện kế hoạch M&A
• Tìm kiếm các mục tiêu: Sau khi biết rõ được mục đích của mình là gì các bạn sẽ tiến hành tìm kiếm những mục tiêu tiềm năng phù hợp nhất.
• Lên kế hoạch mua lại: Việc mua bán và sáp nhập doanh nghiệp không dễ dàng như khi bạn mua một bó rau ngoài chợ. Bạn cần phải liên hệ với các doanh nghiệp mục tiêu để thu thập thông tin
• Phân tích: Bạn cần phải tìm hiểu thật kỹ những thông tin về những doanh nghiệp mục tiêu, sau đó sẽ phân tích, đánh giá và lựa chọn doanh nghiệp phù hợp nhất.
• Tiến hành đàm phán: Sau khi lựa chọn được doanh nghiệp phù hợp thì bạn có thể gửi tới một lời đề nghị chi tiết hơn.
• Thẩm định giá trị: Sau khi tiến hành đàm phán thì các bạn có thể yêu cầu thẩm định, kiểm tra về mọi khía cạnh hoạt động của doanh nghiệp chúng ta mua mua bán hoặc sáp nhập
• Soạn thảo hợp đồng mua bán: Những bên liên quan sẽ thống nhất và đưa ra được các quyết định cuối cùng và đưa ra những thỏa thuận về hợp đồng
• Đưa ra các chiến lược tài chính sau khi mua lại hoặc sáp nhập doanh nghiệp
• Phân tích kỹ hơn về việc mua bán và sáp nhập này

4. Lợi ích và hạn chế của thương vụ M&A

Hoạt động M&A được diễn ra thường xuyên, liên tục giữa các doanh nghiệp trên thị trường. Dù đem lại nhiều ưu điểm cho doanh nghiệp nhưng hoạt động M&A cũng có một số hạn chế

4.1. Lợi ích của M&A

Một số lợi ích của M&A có thể kể tới như: 

• Hoạt động M&A nâng cao quy mô của doanh nghiệp, từ đó cải thiện hiệu quả kinh tế. Bởi khi quy mô sản xuất, vận hành hệ thống tăng, công ty sẽ mua nguyên liệu với số lượng lớn và giá thành rẻ hơn, qua đó cải thiện hiệu suất sản xuất kinh doanh tối ưu hơn.
• Hoạt động M&A giúp doanh nghiệp tăng thị phần, nhờ việc tập hợp các nguồn lực, nhóm khách hàng mục tiêu.
• M&A giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực phân phối, mở rộng phạm vi tiếp cận khách hàng ở nhiều khu vực. Hoạt động M&A giúp mở rộng về mặt địa lý, gia tăng chi nhánh, từ đó cải thiện kênh phân phối hàng hóa.
• M&A sáp nhập và mua lại sẽ tập trung nguồn nhân lực chất lượng cao cho công ty mới, từ đó nâng cơ hội phát triển mở rộng.
• Hoạt động M&A sẽ giúp tối ưu hóa nguồn lực tài chính của doanh nghiệp. Bởi 2 tài chính và lợi nhuận của 2 công ty khi hợp lại sẽ lớn hơn một.

4.2. Hạn chế của M&A

Bên cạnh những lợi ích mà hoạt động M&A mang lại, việc sáp nhập và mua lại cũng có những hạn chế như:

• Việc mua lại một doanh nghiệp sẽ tốn kém chi phí rất lớn, để nắm giữ kiềm kiểm soát doanh nghiệp đó.
• Các vấn đề pháp lý liên quan đến hoạt động M&A khá phức tạp, yêu cầu chi phí cao cho việc xử lý pháp lý.
• Việc tập trung vào mua lại 1 doanh nghiệp khác có thể khiến công ty của bạn bỏ qua nhiều cơ hội giao dịch, mua bán khác trên thị trường.
• Sự xung đột tiêu cực từ việc sáp nhập 2 doanh nghiệp với nhau có thể gây khó khăn cho việc quản lý, vận hành, rủi ro giảm giá cổ phiếu trên thị trường.

5. Câu hỏi thường gặp

5.1. Vì sao M&A cần chú trọng tới Marketing?

Nếu quy trình M&A diễn ra giữa 2 doanh nghiệp từng là đối thủ cạnh tranh thì khả năng diễn ra những xung đột về sản phẩm, giá cả, hệ thống phân phối, con người, văn hóa doanh nghiệp. Tất cả các yếu tố này đều là các thành phần của marketing hiện đại. Chính vì thế mà việc chú trọng tới marketing trong thương vụ M&A là điều rất cần thiết, hay nói cách khác mục đích của M&A sẽ giúp: Tránh khủng hoảng truyền thông; Điều chỉnh lại nhân sự và quy trình làm việc; Thống nhất chiến lược thương hiệu.

5.2. Mua lại doanh nghiệp thì sẽ có lợi ích gì hơn khi mở mới?

Khi tiến hành mua một doanh nghiệp thì thường sẽ nhằm mục đích nhất định tùy thuộc vào hình thức mua của doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc mua lại doanh nghiệp sẽ có lợi ích hơn so với mở cái mới ở những điểm sau:

• Doanh nghiệp mua lại thì đã có lượng khách hàng định kỳ nên khi mua lại chúng ta không mất quá nhiều thời gian tìm kiếm khách hàng, chuẩn bị bước đầu cho hoạt động kinh doanh;
• Mua lại doanh nghiệp đảm bảo về nhân viên, trụ sở công ty.

5.3. Mua bán doanh nghiệp thì nộp những loại thuế gì?